Dlaczego ZSRR zaatakował Polskę w 1939 roku?

Dlaczego ZSRR zaatakował Polskę w 1939 roku

ZSRR zaatakował Polskę 17 września 1939 roku, w wyniku ustaleń zawartych w pakcie Ribbentrop-Mołotow, podpisanym między Związkiem Radzieckim a III Rzeszą 23 sierpnia 1939 roku. Pakt ten oraz towarzyszące mu tajne protokoły zakładały podział Europy Środkowej i Wschodniej, w tym rozbiór Polski, między Niemcy a ZSRR.

Pakt Ribbentrop-Mołotow:

Nazwa pochodzi od nazwisk ministrów spraw zagranicznych obu krajów: Joachima von Ribbentropa (Niemcy) i Wiaczesława Mołotowa (ZSRR). Oficjalnie był to pakt o nieagresji między ZSRR a III Rzeszą, który miał na celu zapewnienie, że oba kraje nie zaatakują się nawzajem. Dla Związku Radzieckiego było to strategiczne zabezpieczenie granicy na zachodzie, podczas gdy III Rzesza mogła skoncentrować się na agresji przeciwko Polsce i innym krajom bez ryzyka wojny na dwóch frontach.

Spotkanie oddziałów niemieckich i sowieckich w okolicy Stryja, 20 IX 1939 r. (IPN)

Jednak najbardziej kluczowy dla przyszłych wydarzeń był tajny protokół dołączony do paktu, który przewidywał podział wpływów w Europie Wschodniej. W tajnym protokole uzgodniono:

  1. Podział Polski – ZSRR i Niemcy uzgodnili, że Polska zostanie podzielona wzdłuż rzek Narwi, Wisły i Sanu. Ziemie na wschód od tej linii miały przypaść ZSRR, natomiast zachodnie obszary – III Rzeszy.
  2. Podział stref wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej:
  • Litwa, Łotwa i Estonia miały znaleźć się w radzieckiej strefie wpływów.
  • Finlandia oraz część Rumunii (Besarabia) również miały trafić pod wpływy ZSRR.
  • Niemcy otrzymały wolną rękę w pozostałych częściach Polski oraz w krajach takich jak Czechy i Węgry.

Inwazja na Polskę w 1939 roku:

1 września 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę, rozpoczynając II wojnę światową. Polska, choć walczyła z dużą determinacją, nie była w stanie skutecznie przeciwstawić się połączonej sile armii niemieckiej. Już po kilku dniach było jasne, że Polska nie jest w stanie samodzielnie obronić się przed taką ofensywą.

Spotkanie dowódcy brygady 6. Korpusu Kawalerii Andrieja Jeremenoka z oficerami Wehrmachtu na terenie okupowanej Polski (wrzesień 1939)

17 września 1939 roku, wykorzystując osłabienie polskiej armii, ZSRR wkroczył na terytorium Polski od wschodu. Radziecka propaganda uzasadniała inwazję koniecznością ochrony mniejszości ukraińskiej i białoruskiej, które rzekomo były zagrożone w wyniku „rozpadu” państwa polskiego. Jednak faktycznym celem było zajęcie terenów, które zgodnie z tajnym protokołem do paktu Ribbentrop-Mołotow miały przypaść ZSRR.

Skutki inwazji ZSRR na Polskę:

Zajęcie wschodnich terenów Polski przez ZSRR miało ogromne konsekwencje:

  • Polska została podzielona na dwie części: Niemcy zajęli zachodnią część, a ZSRR wschodnią, w tym tereny dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i Litwy.
  • Rozpoczęła się brutalna represja wobec ludności polskiej na zajętych terenach. Tysiące Polaków zostało aresztowanych, wywiezionych na Syberię lub do innych regionów ZSRR. Najbardziej tragicznym wydarzeniem był zbrodnia katyńska w 1940 roku, kiedy to NKWD zamordowało około 22 tysięcy polskich oficerów i intelektualistów.
  • W wyniku paktu Polska przestała istnieć jako suwerenne państwo, a jej terytorium zostało podzielone między dwa totalitarne reżimy.

Znaczenie paktu Ribbentrop-Mołotow:

Pakt ten był kluczowym elementem, który umożliwił wybuch II wojny światowej. Związek Radziecki, pomimo wcześniejszych ideologicznych różnic z III Rzeszą, zgodził się na współpracę z nazistami, co miało katastrofalne konsekwencje dla Polski i innych państw Europy Wschodniej. Dla Polski oznaczało to nie tylko okupację, ale również masowe represje, deportacje i ludobójstwo.

Wiec agitacyjny za przyłączeniem tzw. zachodniej Białorusi do ZSRS, X 1939 r. (IPN)

Pakt Ribbentrop-Mołotow i tajne protokoły rozbioru Polski stały się symbolem cynizmu polityki międzynarodowej, gdzie los małych państw był decydowany przez wielkie mocarstwa bez ich udziału.